هیپنوتیزم چگونه کار می‌کند
با این سوال شروع می‌کنیم هیپنوتیزم چیست؟
همه ما از کوکی با صفحه مدور سیاه و سفیدی که جلوی چشمان شخصیت‌های کارتونی می‌چرخید و آنها را بی‌اختیار می‌کرد و به خواب می‌برد، آشنا هستیم. در حقیقت هیپنوتیزم از ۲۰۰ سال پیش بر سر زبانها افتاد. مردم زیادی در سراسر جهان در مورد هینوتیزم فکر می‌کنند، بحث می‌کنند و داستانهای جالبی تعریف می‌کنند. اما علم هنوز به طور کامل توضیح نمی‌دهد که در واقع چه اتفاقی می‌افتد. از آنجا که هنوز بطور کامل نمی‌دانیم ذهن چطور کار می‌کند و چه توانایی‌های کشف نشده‌ای دارد، پس واضح است که در مورد هیپنوتیزم هم رازهای بسیاری بی‌جواب بماند.
اما همه روانپزشکان در یک مورد با یکریگر هم عقیده‌اند و آن این که هیپنوتیزم یک حالت خلسه است که با تلقین پذیری شدید، آرامش و تخیل بالا مشخص می‌شود. برخی آن را حالتی خواب‌گونه تعبیر کرده‌اند که صحت ندارد. چرا که شخص کاملا هوشیار است. شخص خواب نیست. اما به شدت روی موضوع مورد نظر تمرکز می‌کند. در واقع فرد هیپنوتیزم شده قابلیت بالای مغز را وقتی در حد بالای خود به تمرکز برسد، نشان میدهد. یعنی اگر مغز بتواند محرک‌های اطراف را کنترل کند و به طور همه جانبه روی فکر خاصی تمرکز کند و هر فکر دیگری را حذف کند، نحوه عملکرد و پاسخگوییش نسبت به حالت عادی بطور اعجاب‌انگیزی متفاوت خواهد بود.
نمونه کوچک هیپنوتیزم، حالتی از خلسه است که همه ما هنگام تماشای یک فیلم، یا خواندن عمیق یک داستان و غرق شدن در رویا تجربه می‌کنیم. در واقع ما در تخیلمان در این شرایط ممکن است ترس، شادی، غم، نفرت و … را با تمام وجود و به شکل واقعی تجربه کنیم. یا حتی موقع تماشای فیلمی وحشتناک واقعا بترسیم. برخی از محققان تمام این خلسه‌ها را به عنوان اشکال خودهیپنوتیزم طبقه بندی می‌کنند. میلتون اریکسون، کارشناس برتر هیپنوتیزم در قرن بیستم معتقد بود که مردم هر روز خود را هیپنوتیزم می‌کنند. اما در کل هیپنوتیزم عمیق حالتی روانی آرامی به شخص میدهد که نوعی حالت بین خواب و بیداری است.
تقریبا همه ما یکبار فیلمی از هیپنوتیزم تماشا کرده‌ایم. در هیپنوتیزم متعارف، شما به پیشنهادات هیپنوتیزور یا یک فکر خاص در ذهن خود نزدیک می‌شوید که گویی واقعیت دارند. اگر هیپنوتیزور به شما بگوید که دو پا ندارید شما آن را پذیرفته و در ایستادن دچار مشکل می‌شوید. اگر به شما بگوید شما می‌ترسید، ممکن است احساس وحشت کنید. اما در تمام مدت آگاه هستید که همه چیز تخیلی است. در حقیقت مثل یک بازیگر ماهر بشدت غرق در نقشتان می‌شوید و در حستان فرو می‌روید.
در این حالت روانی خاص، تقریبا بیشتر افراد احساس آرامش و رهایی می‌کنند. احتمالن به این دلیل که آنها نگرانی‌ها و تردیدهایی را که همواره اعمالشان را کنترل می‌کنند، برای مدتی از مغزشان حذف می‌کنند. درست مثل احساسی که ممکن است موقع تماشای یک فیلم تجربه کنید. یا با غرق‌شدن در داستان کتاب مشکلات و زندگی واقعی خود را برای مدتی فراموش کنید. در این شرایط نگرانی در مورد خانواده، حرفه، سلامتی و غیره از بین می‌رود. در حقیقت تا زمانی که تمام تمرکز و هوشیاریمان معطوف به شخصیت داستان و وقایع فیلم است سایر محرک‌ها و علایم هشداردهنده را فراموش می‌کنیم.
در این حالت بسیار پذیرای پیشنهادات هیپنوتیزور هستیم. یعنی وقتی از ما می‌خواهد کاری را انجام دهیم، به احتمال زیاد قبول می‌کنیم. همین ویژگی نمایش‌های هیپنوتیزم را بسیار سرگرم کننده می‌کند. افراد محتاط و عاقل در حالت عادی بسیار معقول و پسندیده رفتار می‌کنند، اما وقتی هیپنوتیزم می‌شوند تمامی قید و بند‌ها را می‌توانند کنار بگذارند و کاملا تحت فرمان هیپنوتیزور باشند. با این حال تا زمانی که خود فرد نخواهد هیپنوتیزم کننده نمی‌تواند او را وادار به انجام کاری بکند که نمی‌خواهد.
اما چرا اینگونه می‌شود؟
مردم هزاران و هزاران سال است که وارد خلسه می‌شوند. اشکال مختلف مراقبه و تکرار مانتراها نقش مهمی در ادیان بسیاری از فرهنگ‌ها ایفا می‌کنند. اما مفهوم علمی هیپنوتیزم در اواخر دهه ۱۷۰۰ مورد توجه روانپزشکان قرار گرفت.
آیا هیپنوتیزم واقعی است؟
برخلاف باور عمومی هیپنوتیزم یک فرایند روان‌درمانی واقعی است. اما بخاطر پیش زمینه نادرست ذهنی رایج بین مردم به طور گسترده مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. با این وجود محققان به هیپنوتیزم به عنوان یک ابزار درمانی نگریسته و در این زمینه در حال تحقیقات گسترده‌ای هستند.
هیپنوتیزم می‌تواند به شما به عنوان یک گزینه درمانی در مقابله و درمان شرایط مختلف کمک کند. برای رسیدن به این منظور یک هیپنوتیزم‌کننده‌ی درمانگر معتبر شما را به حالت آرامش عمیق که بیشتر شبیه خلسه است هدایت می‌کند. در این وضعیت آنها می‌توانند پیشنهاداتی را ارائه دهند که به شما کمک می‌کند نسبت به تغییر یا بهبود آماده شوید.
هیپنوتیزم درمانی واقعی شامل نمایش تکان‌دادن ساعت جیبی و انجام حرکات غیر عادی و سرگرم‌کننده روی صحنه نیست. بلکه برای کمک به فرد برای رهایی از ناراحتی‌های عمیق و تمرکز ذهن بر روی پذیرش ایده‌های موثر و مفید است. به نحوی که فرد آماده تغییر باورها و بهبودی شود.
هیپنوتیزم چگونه کار می‌کند؟
در طول زمانی که شخص هیپنوتیزم می‌شود یک فرد آموزش‌دیده حالت تمرکز شدید یا توجه متمرکز را القا می‌کند. این فرایند هدایت‌شده با نشانه‌های کلامی و تکرار انجام می‌شود.
از انجا که در این حالت خلسه مانند فرد برای پذیرش القائات هیپنوتیزم‌گر آماده است و تمرکز بالایی دارد،ممکن است نسبت به پیشنهاداتی که درمانگر ارائه میدهد که در حالت عادی ذهن ممکن است هزاران دلیل برای نادیده‌گرفتن آن بیاورد، بدون مقاومت شده و در حالت پذیرش قرار می‌گیرد. قبول یکسری توصیه‌ها و تمرکز بر روی آن ها می‌تواند کمک بزرگی به فرد برای رسیدن به اهداف درمانی مورد‌نظر بنماید.
پس از کامل شدن جلسه هیپنوتیزم درمانگر فرد را از حالت خلسه خارج می‌سازد. یا این که خود شخص به تنهایی به حالت عادی باز‌می‌گردد.
دقیقا معلوم نیست که این سطح شدید تمرکز درونی و توجه متمرکز چگونه منجر به بهبودی و تغییر می‌شوند، اما چند نظریه در اینجا مطرح است.
۱) هیپنوتیزم درمانی ممکن است بذر افکار مختلف را در طول حالت خلسه مانند، در ذهن فرد بکارد که بزودی این تغییرات ریشه دوانده و شکوفا شوند.
۲) هیپنوتیزم درمانی همچنین ممکن است راه را برای پردازش و پذیرش عمیق باز کند. در حالت روانی منظم فرد اگر به هم ریخته و پریشان باشد ممکن است ذهن فرد نتواند پیشنهاد‌ها و راهنمایی‌ها را جذب کند.
در هنگام هیپنوتیزم چه اتفاقی برای مغز می‌افتد؟
محققان دانشگاه هاروارد مغز ۵۷ نفر را در طول هیپنوتیزم هدایت شده مورد مطالعه قرار دادند. آنها دریافتند که:
الف) دو ناحیه از مغز که مسئول پردازش و کنترل آنچه در بدن می‌گذرد می‌باشند ،در طول هیپنوتیزم فعالیت بیشتری نشان می‌دهند.
ب) به همین ترتیب به نظر می‌رسد، ناحیه‌ای از مغز که مسئول اعمال ماست و ناحیه‌ای که از آن اعمال آگاه است و شاید بتوان آن را خودآگاه نامید، در طول زمان هیپنوتیزم از کار می‌افتند.
در حقیقت بخش‌های مشخصی از مغز در طول خیپنوتیزم به وضوح تغییر می‌کنند. مناطقی که بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند، نواحی هستند که در کنترل عمل و آگاهی نقش دارند.
آیا اثر هیپنوتیزم مشابه دارونماهاست؟
شاید، اما هیپنوتیزم تفاوت‌های واضحی را در فعالیت مغز نشان میدهد. به عبارت دیگر مغز به روشی منحصر به فرد به هیپنوتیزم واکنش نشان میدهد. روشی که از اثر دارونما قوی‌تر است.
بطور کلی دارونماها و مکالمات هدایت‌شده یا رفتار‌درمانی از هر نوعی می‌توانند تاثیر قدرتمندی بر رفتار و احساسات داشته باشند. و هیپنوتیزم یکی از آن ابزارهای درمانی است.
آیا هیپنوتیزم عوارض جانبی یا خطراتی دارد؟
به ندرت استفاده از هیپنوتیزم خطرناک یا عارضه‌دار بوده است. تا زمانی که درمان توسط یک هیپنوتیزم درمانگر آموزش دیده انجام شود، می‌تواند یک گزینه درمانی جایگزین امن باشد.
البته برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی خفیف تا متوسط زیر را تجربه کنند:
سردرد
خواب‌آلودگی
سرگیجه
اضطراب موقعیتی
با این حال هیپنوتیزم مورد استفاده برای بازیابی حافظه یک عمل بحث‌برانگیز است. افرادی که از هیپنوتیزم به این روش استفاده می‌کنند، بیشتر دچار اضطراب، پریشانی و سایر عوارض می‌شوند. همچنین ممکن است احتمال ایجاد خاطرات نادرست بیشتر باشد. با این وجود عده‌ای از این روش برای بازیابی خاطرات گذشته و قدیمی استفاده کرده و نتایج یسیار خوبی گرفته‌اند.
آیا هیپنوتیزم مورد تایید جامعه پزشکی است؟
هنوز برخی از پزشکان قبول ندارند که هیپنوتیزم می‌تواند در سلامت روان یا برای درمان دردهای فیزیکی موثر باشد. گرچه تحقیقات برای حمایت از استفاده از هیپنوتیزم قوی‌تر می‌شود. اما همه پزشکان از آن استقبال نمی‌کنند.
ثبت ديدگاه